Nazwa ta odnosi się jednocześnie do dwóch najważniejszych sopockich kościołów, w zależności od omawianego okresu historii. Oba znajdują się przy wyznaczającej północno-południową oś miasta ulicy Bohaterów Monte Cassino. Pierwszy z nich, noszący nazwę Kościół Zbawiciela przed II wojną światową, zbudowano w roku 1901 według projektu Ludwiga von Tiedemann (1841–1908) wybitnego architekta epoki wilhelmińskiej w stylu neogotyckim. Świątynię ufundowała para cesarska – Wilhelm II (1859–1941) i Auguste Viktoria (1858–1921). Wolą cesarza było, aby wieża kościoła była widoczna z wód Zatoki Gdańskiej jako punkt nawigacyjny, jak też się stało. Świątynia jest połączeniem muru z ciosów granitowych z ceglanym neogotykiem nawiązujących do średniowiecznej architektury wybrzeża Morza Bałtyckiego. Nad wejściem umieszczona jest naturalnej wielkości kamienna figura Chrystusa. W roku 1947 kościół ten stał się świątynią rzymsko-katolicką, siedzibą cywilno-wojskowej parafii garnizonowej pod wezwaniem św. Jerzego i jako taki znany jest wszystkim Sopocianom oraz turystom.
Drugim Kościołem Zbawiciela w Sopocie jest położona nieco na Wschód od wspomnianej osi budowla w parku ks. Otto Bowiena. Został on wzniesiony w latach 1913–1919 według projektu gdańskiego architekta Adolfa Bielefeldta, autora między innymi willi Basnera w Sopocie czy dawnej gdańskiej Kasy Chorych przy ul. Wałowej w Gdańsku w stylu neobarokowym. Budowę kościoła przerwał wybuch I Wojny Światowej. Świątynia stanęła w miejscu wcześniejszej Kaplicy Pokoju, która ustąpiła jej miejsca z racji rosnącej liczby wiernych konfesji ewangelicko-augsburskiej. Do końca II Wojny Światowej funkcjonował jako Kościół Pokoju (Friedenskirche), po utracie przez parafię głównej świątyni w centrum Sopotu, przy ul. Boh. Monte Cassino, nazwę Kościół Zbawiciela, przeniesiono na tę, którą parafii udało się zachować. Działania wojenne kościół przetrwał bez większych uszkodzeń, jednakże część wyposażenia uległa rozgrabieniu.
Fakt, że kościół wznoszono w okresie dotkliwych zaraz po I Wojnie Światowej braków materiałowych oraz bezpośrednia bliskość wód Zatoki Gdańskiej spowodował, że na początku lat 90-tych XX wieku niezbędny był gruntowny remont, gdyż stan świątyni był fatalny. Z tego też wynika, że obecnie, trzy dzwony na wieży nie są używane, gdyż ich drgania mogłyby naruszyć samą konstrukcję, a ich rolę przejęły urządzenia elektroniczne.
Kościół Zbawiciela pełni rolę katedry – siedziby Diecezji pomorsko-wielkopolskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Jego wystrój pomimo luterańskiej surowości jest bogaty i doskonale współgra z bryłą zewnętrzną. Uwagę zwracają doskonałe 18- głosowe organy w pięknej neobarokowej oprawie, ambona oraz portrety dwunastu apostołów i św. Pawła zdobiące balustrady empor oraz prospektu organowego. Obraz olejny nieznanego autora ukazujący scenę Ukrzyżowania wiszący nad ołtarzem utrzymany w stylistyce Lovisa Corintha trafił do kościoła po wojnie, podobnie jak przeniesiony z kaplicy dziecięcego szpitala sióstr diakonis w Gdańsku ogromny drewniany żyrandol.
Tekst: Krzysztof Jachimowicz
Ilustracje: Parafia Ewangelicko-Augsburska Gdańsk-Sopot-Gdynia, www.commons.wikimedia.org, www.dawny sopot.pl/M. Modzelewski