W dniach 13-19 września w Krakowie w Centrum Konferencyjnym ICE pod hasłem „Jedno Ciało, Jeden Duch, Jedna Nadzieja” odbyło się 13. Zgromadzenie Ogólne Światowej Federacji Luterańskiej. Na naszych oczach wydarzała się historia a poniżej przedstawiamy zbiorczą i obszerną relację na podstawie informacji pojawiających się na stronie luteranie.pl.
Światowa Federacja Luterańska jest globalną wspólnotą Kościołów reprezentujących tradycję luterańską. Zgromadzenie, które jest najwyższym organ decyzyjnym Światowej Federacji Luterańskiej zbiera się zwykle co 7 lat i gromadzi delegatów i delegatki ze 150 Kościołów członkowskich. W Trzynastym Zgromadzeniu Ogólnym wzięło udział ponad 300 oficjalnych delegatów. Obecni w Krakowie byli również reprezentanci członków stowarzyszonych ŚFL, goście ekumeniczni, oficjalni mówcy, doradcy, uczestnicy z urzędu, wolontariusze i pracownicy ŚFL. Podczas Zgromadzenia odbywają się modlitwy i studia biblijne, a także dyskusje na temat tematu Zgromadzenia oraz wyzwań, przed jakimi stoją różne regiony Wspólnoty (więcej o tym jak wygląda to wydarzenie znajdziecie pod tym linkiem).
Trwające tydzień wydarzenie, poprzedzone było spotkaniami przygotowawczymi dla kobiet (Wrocław), mężczyzn (Kraków) i młodzieży (Wisła Malinka). ŚFL jest zobowiązana do przestrzegania parytetów, które zapewniają, że każdy region jest reprezentowany przez co najmniej 40% kobiet, 40% mężczyzn i 20% młodzieży. ŚFL dąży również do zachowania równowagi pomiędzy delegatami świeckimi i ordynowanymi.
Zgromadzenie Ogólne rozpoczęło się 13 września nabożeństwem z Komunią Świętą, które zgromadziło ponad 1 000 uczestników z różnych stron świata. Podczas nabożeństwa wybrzmiała muzyka w wielu językach, wykonywana przez połączony chór z luterańskich parafii z Polski i chór złożony z uczestników Zgromadzenia. Członkowie Krajowego Komitetu Organizacyjnego Zgromadzenia ŚFL powitali przedstawicieli poszczególnych regionów ŚFL chlebem i solą, tradycyjnymi symbolami gościnności w kulturze polskiej. Przedstawiciele Kościołów członkowskich ŚFL z Azji, Ameryki, Afryki i Europy wlali wodę do chrzcielnicy, co miało symbolizować ich wspólną wiarę. Kazanie wygłosiła ks. Danielle Dokman, duchowna z Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Surinamie. W nawiązaniu do tekstu biblijnego przypomniała o podróży Mędrców, którzy przybyli, aby znaleźć Dziecię Jezusa po Jego narodzinach w stajni w Betlejem. Ks. Dokman podkreśliła, że wcielenie Boga miało miejsce nie tylko w konkretnej lokalizacji geograficznej, ale także w delikatnym ciele dziecka. Obecność Boga manifestuje się w kruchości i słabości ludzkiego ciała, dlatego nie możemy ignorować naszego ciała oraz innych osób, bo Boga spotykamy w naszych sąsiadach, w obcych, a nawet w otaczającej nas przyrodzie. Mimo różnych form dyskryminacji, polaryzacji i przemocy na świecie, nie powinniśmy się poddawać, ponieważ służymy Bogu, który nie boi się naszej kruchości i słabości. Ks. Dokman ostrzegła również przed władcami, którzy dążą do utrzymania swojej władzy kosztem innych i wezwała do działania we wspólnocie w obliczu tych wyzwań. Kazanie zakończyła apelując o jedność w głoszeniu Ewangelii i odważne występowanie przeciw niesprawiedliwości na świecie pamiętając, że Bóg jest z nami. Całe nabożeństwo jest dostępne na oficjalnym kanale YouTube Światowej Federacji Luterańskiej (link).
Po nabożeństwie i sesji wprowadzającej delegaci i delegatki wysłuchali wystąpienia prezydenta ŚFL abp. dr. Panti Filibus Musa, który podsumował najważniejsze wyzwania i przejawy nadziei w ciągu kilku lat pełnienia swojej funkcji. Abp Musa wezwał Kościoły do uważnego słuchania innych ludzi i bycia światłem nadziei w podzielonym świecie. Wspomniał również o trudnościach spowodowanych pandemią i podziękował Kościołom członkowskim za ich solidarność w tym trudnym czasie. Podkreślił, że jedność jest niezbędna szczególnie teraz, gdy świat zmaga się z kryzysem klimatycznym, brakiem pokoju, gdy potrzebny jest dialog z innymi Kościołami chrześcijańskimi, przeciwdziałanie fałszywym teologiom poprzez dyskusje, formację i edukację teologiczną. Prezydent ŚFL wezwał delegatki i delegatów aby „trwali w jedności i nadziei podczas wspólnej podróży jako Wspólnota Kościołów”.
W drugim dniu Zgromadzenia sekretarz generalna ŚFL, ks. dr Anne Burghardt, przedstawiła dotychczasowe działania i priorytety światowej Wspólnoty Kościołów od Zgromadzenia w Windhuk, w Namibii w 2017 roku. Podkreśliła, że „żywotność Kościoła nie mierzy się liczbą członków, ale zaangażowaniem i gotowością do służenia Bogu i bliźniemu, gotowością do praktykowania tego, co głosimy”. Ks. dr Burghardt podkreśliła, że wspólnota jest darem od Boga, a naszym zadaniem jest zachowywanie i pielęgnowanie jej, sprawiając, że staje się ona coraz bardziej widoczna. Sekretarz generalna zwróciła uwagę, że międzynarodowe porozumienie wokół agendy ONZ na rok 2030 przyczyni się do poprawy warunków życia osób i społeczności zagrożonych wykluczeniem. Jednak pandemia COVID-19 sprawiła, że wzrosła przemoc i pojawiło się więcej nierówności oraz „silny opór wobec praw człowieka, zwłaszcza praw kobiet”. Konflikty i wojny w wielu krajach, w tym w Ukrainie, na Haiti, w Sudanie i Etiopii, zmusiły miliony ludzi do ucieczki w poszukiwaniu bezpiecznych miejsc schronienia, a liczba tych osób po raz pierwszy w historii przekroczyła 100 milionów.
Głównym mówcą 13. Zgromadzenia Ogólnego ŚFL był ks. prof. Tomáš Halík, czeski teolog rzymskokatolicki. W swoim wykładzie powiedział, że chrześcijaństwo stoi u progu nowej Reformacji i zachęcił do przekraczania obecnych form i granic chrześcijaństwa, sprzeciwiania się uproszczonym odpowiedziom na współczesne wyzwania i dążenia do zjednoczenia całej ludzkości, wraz ze stworzeniem, w „Jedno Ciało”. Ks. prof. Halík podkreślił potrzebę nieustannej reformy Kościoła, szczególnie w czasach wielkich zmian i kryzysów. Wspomniał, że ekumenizm XXI w. powinien sięgać dalej i działać szerzej podobnie jak miało to miejsca za czasów apostoła Pawła, który przekraczał granic istniejących wówczas podziałów w judaizmie i chrześcijaństwie. Częścią „nowej Reformacji”, „nowej ewangelizacji” oraz ekumenizmu XXI w. powinna być także transformacja misji. „Nie możemy być aroganckimi posiadaczami prawdy. Tylko Jezus może powiedzieć: Jestem Prawdą. Nie jesteśmy Jezusem, jesteśmy niedoskonałymi uczniami Jezusa” – powiedział czeski teolog. Więcej wypowiedzi ks. prof. Tomáša Halika na stronie Ekumenizm.pl, a cały wykład w j. angielskim pod tym linkiem.
Trzeciego dnia Zgromadzenia ŚFL w Krakowie delegaci odwiedzili Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau. W małych grupach przeszli przez komory gazowe, obok pieców, w których palono ciała, widząc stosy ludzkich włosów, ubrań i rzeczy osobistych, które zostały odebrane ofiarom, gdy wysyłano je na śmierć. W Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz, przed ścianą, gdzie wielu więźniów zostało rozstrzelanych, prezydent ŚFL abp dr Panti Filibus Musa i sekretarz generalna ks. dr Anne Burghardt złożyli wieniec wraz z bp. Adrianem Korczago zwierzchnikiem Diecezji Cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, na terenie której znajdują się obozy. Prezydent i sekretarz odmówili modlitwę, „abyśmy nie byli obojętni”, aby „to, czego jesteśmy świadkami, nigdy się nie powtórzyło”. Pod koniec wizyty w Birkenau delegaci przeszli w milczeniu ” szlakiem modlitewnym”, oznaczonym na ziemi kawałkiem szarego materiału przypominającego drut kolczasty, który nadal otacza obozy. Następnie zostali poproszeni o odciśnięcie na materiale pieczęci z napisem „Jak długo, Panie?”, który jest pełnym cierpienia krzykiem króla Dawida zapisanym w Psalmie 13. W kolejnym miejscu delegaci otrzymali suszone kwiaty do rozsypania na piaszczystej ziemi, po czym wspólnie odśpiewali Kyrie, tradycyjną chrześcijańską modlitwę żałobną. Modlono się słowami Psalmisty: „Z głębokości wołam do Ciebie, Panie! Panie, wysłuchaj głosu mojego! Nakłoń uszu swych na głos błagania mego!” (Ps. 30). Gdy zapadał zmrok, delegaci przeszli wzdłuż torów kolejowych, którymi pociągi przywoziły do obozu mężczyzn, kobiety i dzieci. Każda grupa pozostawiła zapaloną lampkę obok miejsca, w którym odbyła się modlitwa.
W sobotę 16 września w Centru Kongresowym ICE uczestnicy Zgromadzenia Ogólnego ŚFL mieli okazję usłyszeć Mariana Turskiego, polskiego historyka i dziennikarza, a jednocześnie 97-letniego ocalałego z Holokaustu byłego więzień Auschwitz. Zwracając się do uczestników Zgromadzenia z całego świata, Turski powiedział, że „antysemityzm jest głównie wytworem chrześcijańskiej Europy”, a jednak mowy nienawiści można doświadczyć na różnych kontynentach. Przytoczył przykłady prześladowania Hindusów w RPA, Ujgurów w Chinach i Rohingjów w Mjanmie. „Wszędzie” – powiedział – „mowa nienawiści jest bazą i fundamentem upokorzenia”, dlatego „musimy powstrzymać mowę nienawiści i jednocześnie starać się zrozumieć inny punkt widzenia. Inny – to znaczy nie mój. Nie mój punkt widzenia, nie mój sposób wiary lub niewiary, nie mój tryb zachowania.” Gdy Turski schodził z podium przy owacji na stojąco, delegaci przystąpili do dalszej części obrad wokół tematu „Jedno Ciało, jeden Duch, jedna nadzieja”. Po wizycie w Auschwitz-Birkenau i wysłuchaniu relacji ocalałego z Holokaustu, delegaci zastanawiali się, w jaki sposób Duch Święty wzywa chrześcijan do przemiany zła w empatię, do przejścia od horroru do nadziei. Pełne wystąpienie Mariana Turskiego w Krakowie dostępne jest pod tym linkiem.
Zgromadzenie Ogólne to także wybory nowego Prezydenta Światowej Federacji Luterańskiej i Rady ŚFL. W wyniku głosowania w Krakowie nowym Prezydentem ŚFL został bp Henrik Stubkjær, zwierzchnik diecezji Viborg Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Danii, od lat zaangażowany w działalność diakonijną i ekumeniczną. Na sobotnim posiedzeniu Zgromadzenie wybrano również Radę ŚFL, która kieruje pracami ŚFL pomiędzy Zgromadzeniami. Składa się ona z 48 członków i prezydenta, reprezentujących Kościoły członkowskie. Rada zbiera się zwykle raz w roku, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie ŚFL zgodnie z jej określonym celem i uchwałami Zgromadzenia Ogólnego. W Radzie ŚFL znalazł się ponownie dr hab Jerzy Sojka, członek Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP oraz pracownik naukowy Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Oficjalne wprowadzenie bp. Stubkjæra oraz nowej Rady ŚFL odbyło się podczas nabożeństwa na zakończenie Zgromadzenia Ogólnego we wtorek 19 września po południu.
W niedzielę delegaci i uczestnicy Zgromadzenia Ogólnego wyjechali z Krakowa i pojechali do wielu Parafii ewangelickich na Śląsku, by wziąć udział w niedzielnych nabożeństwach. W ten sposób ludzie z całego świata mieli okazję poznać nasz Kościół i spędzić czas z lokalnymi społecznościami.
Uczestnikami Zgromadzenia – najwyższego organu decyzyjnego ŚFL – byli delegatki i delegaci Kościołów członkowskich oraz liczni goście ekumeniczni, którzy zebrali się pod hasłem „Jedno Ciało, jeden Duch, jedna nadzieja”. Sekretarz Generalna ŚFL ks. dr Anne Burghardt oraz kardynał Kurt Koch, Prefekt Dykasterii ds. Jedności Chrześcijan przedstawili „Wspólne słowo”, zostało odczytane w ramach nabożeństwa ekumenicznego upamiętniającego sakrament Chrztu Świętego. Na nabożeństwie obecni byli też przedstawiciele światowej Wspólnoty Anglikańskiej, Światowej Rady Metodystycznej, Ekumenicznego Patriarchatu Konstantynopola oraz Światowej Wspólnoty Zielonoświątkowej. Po nabożeństwie odbyła się prezentacja stanowisk nt. nauki o usprawiedliwieniu. W dokumencie „Wspólne słowo” wyrażono zobowiązanie do działania na rzecz jedności Kościoła w obliczu trwających na świecie wojen, aktów przemocy i podziałów między ludźmi. Podkreślono znaczenie Chrztu Świętego jako sakramentu jedności i Nicejsko-Konstantynopolitańskiego Wyznania Wiary tworzącego ekumeniczną więź, której źródłem jest Chrystus. W Chrzcie Świętym Bóg usprawiedliwia, a „Wspólna deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu” przypomina, że jesteśmy wyzwoleni przez Bożą łaskę i przebaczenie oraz złączeni przez chrzest i wiarę. Pełna treść dokumentu na stronie Ekumenizm.pl pod tym linkiem.
Ostatnie 2 dni Zgromadzenia to dyskusja nad tekstem podsumowującym o czym rozmawiano w trakcie pobytu delegatów w Polsce oraz zadań i wyzwań jakie Światowa Federacja Luterańska oraz Kościoły członkowskie mają przed sobą. Dotyczyły między innymi parytetów i równości w gremiach decyzyjnych, katastrofy klimatycznej, dialogu luterańsko-żydowskiego oraz odpowiedzialnego zaangażowania się w pomoc migrantów. Zgromadzenie Ogólne ŚFL w Krakowie wypowiedziało się zdecydowanie miedzy innymi w sprawie sytuacji wojny na Ukrainie, jasno określając agresora i potępiając imperialną ideologię gdziekolwiek na świecie, praw ludności rdzennej w Azji, sytuacji w Ziemi Świętej (wstępne podsumowanie pod linkiem).
Lokalna parafia również przygotowała program towarzyszący 13. Zgromadzeniu Światowej Federacji Luterańskiej. W kościele św. Marcina przy ul. Grodzkiej w Krakowie można było wziąć udział w nabożeństwie , wysłuchać dwóch debat: „Religia w sferze publicznej – niszczycielska siła, czy szansa na lepsze jutro” (z udziałem twórcy „Gazety Wyborczej” red. Adama Michnika, byłego Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Adama Bodnara, szefowej Wydawnictwa Znak Dominiki Kozłowskiej, socjolożki z Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Grażyny Kubicy-Heller i teologa z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej bp prof. Marcina Hintza, dostępna pod linkiem) i „Wojna czy pokój? Religijna odpowiedź” (z udziałem imama Adama Abdela Fattaha, kierowniczki Oświęcimskiego Instytutu Praw Człowieka dr Alicji Bartuś, aktywisty Łukasza Laxyego, prezesa Klubu Chrześcijan i Żydów Przymierze prof. Piotra Nawrockiego i prof. Urszuli Pękały z Instytutu Teologii Katolickiej Uniwersytetu Kraju Saary, dostępna pod linkiem) oraz koncertu będącego zwieńczeniem tego, co wydarzyło się w ciągu trzeciego tygodnia września w Krakowie (dostępny po linkiem). Oprócz tego pod Wawelem na pl. Studzińskiego otwarto wystawę „Jesteśmy” opisującą obecność luteran w Krakowie oraz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Światowej Federacji Luterańskiej.
Na oficjalnym kanale Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP na portalu YouTube znajdują się materiały relacjonujące 13. Zgromadzenie Ogólne ŚFL w Krakowie (link), natomiast transmisje z poszczególnych sesji dostępne są na oficjalnym kanale ŚFL na YouTube (link).
Artykuł przygotowany na podstawie: luteranie.pl, Ekumenizm.pl