Parafia Ewangelicko – Augsburska
  • O nas
    • Zasady wiary
    • Kościół
    • Parafia
    • Duchowni
    • POLSKIE TOWARZYSTWO EWANGELICKIE – ODDZIAŁ GDAŃSK
    • Rozmowy z parafianami
    • Wydawnictwo / Publishing house
  • Plan nabożeństw
  • Wydarzenia
    • Aktualne wydarzenia
    • Archiwum
  • Spotkania
    • PLAN SPOTKAŃ
    • GRUPY
    • Standardy Ochrony Małoletnich
  • Historia
    • HISTORIA PARAFII
    • KSIĘGI METRYKALNE
    • MARCIN LUTER I POCZĄTKI REFORMACJI (NIEMCY, EUROPA)
    • Reformacja w Gdańsku
    • Reformacja na Pomorzu
    • SYLWETKI SŁAWNYCH EWANGELIKÓW – GDAŃSK I POMORZE
    • Miejsca
    • Opracowania historyczne
  • Dziedzictwo
  • Kazania
  • Linki
  • Galeria
    • Zdjęcia
    • Audio
    • FILMY
  • Kontakt
Miejsca

Kościół Bożego Ciała
w Gdańsku

by Grzegorz Fryda 11 marca 2017
991

Kościół Bożego Ciała w Gdańsku powstał jako część katolickiego zespołu szpitalnego pod takim samym wezwaniem. Pierwsze wzmianki o nim znajdują się w aktach beatyfikacyjnych Doroty z Mątowów z 1385 roku. Najwcześniejsze potwierdzone informacje o szpitalu i kaplicy pochodzą z 1395 roku. Gotycka kaplica szpitalna została rozbudowana pod koniec XV stulecia i pełniła odtąd funkcję prezbiterium powiększonej świątyni. Rozbudowa kaplicy została rozpoczęta jeszcze przed 1454 roku i została przerwana w związku z wybuchem wojny trzynastoletniej (1454–1466). Kościół z powodu swego położenia poza murami miejskimi był niszczony i odbudowywany co najmniej trzykrotnie. Budynek w obecnej formie powstał w wyniku odbudowy po oblężeniu w 1577 roku.

W latach 1577–1592 Kościół Bożego Ciała był kościołem filialnym Kościoła Mariackiego, z którego pochodzą przeniesione zbędne ławki kościelne – tak można tłumaczyć ich oznakowanie wysokimi numerami. Od 1592 roku kościół pełnił funkcję ewangelickiego kościoła parafialnego. Zmiana funkcji kościoła spowodowała decyzję o rozbudowie świątyni. W latach 1688–1689 do korpusu budynku od strony północnej została dobudowana, według projektu budowniczego Barthela Ranischa, prostopadła barokowa nawa. W 1707 roku przy południowej ścianie nawy zbudowano jedyną w Gdańsku ambonę zewnętrzną. Postanowiono w ten sposób upamiętnić kaznodzieję Jakuba Hegge, który już w latach 20.XVI w. głosił u stóp Góry Gradowej pierwsze protestanckie kazania, rozpowszechniając w ten sposób nauki ks. doktora Marcina Lutra. Drewnianą ambonę ozdobiono figurami apostołów, baldachim zwieńczono figurą pelikana karmiącego własną krwią swe dzieci – symbolem Chrystusa.

Czas II wojny światowej był dla Kościoła Bożego Ciała bardzo łaskawy, gdyż jako jedna z dwóch świątyń gdańskich nie uległ on zniszczeniom. Zachowało się pełne wyposażenie wnętrza, stłuczone zostały jedynie witraże. We wnętrzu obecnie najcenniejszymi elementami są: XVII-wieczny ołtarz główny z kopią obrazu Święta Rodzina Rafaela, obraz Andrzeja Stecha z 1696 Chrystus Ukrzyżowany, malowidło na płótnie Sąd Ostateczny autorstwa Krystiana Fryderyka Falkenberga z 1709 roku zdobiące sufit. Uwagę zwracają także drewniane figurki apostołów, figura pelikana symbolizującego Chrystusa (przeniesione do wnętrza z ambony zewnętrznej), ambona z 1794 r., chrzcielnica oraz barokowy prospekt organowy z 1766 r. ozdobiony polichromowanymi herbami fundatorów instrumentu, m. in. Gralathów, Groddecków, Conradich, Schumanów i Buschów. We wnętrzu kościele zachowała się dolna kondygnacja pierwotnie dwukondygnacyjnej bogato rzeźbionej XVII-wiecznej empory ozdobionej herbem Gdańska. Widoczne w różnych miejscach świątyni wizerunki herbu miasta były wyrazem wdzięczności dla magistratu za wsparcie finansowe szpitala i kościoła.

Szczególnie cennym zabytkiem jest namalowany w roku 1596 obraz Hansa Vredemana de Vriesa Alegoria grzechu i zbawienia (obecnie w Muzeum Narodowym w Gdańsku). Do 1944 r. w kościele znajdował się przypisywany Łukaszowi Cranachowi młodszemu portret Filipa Melanchtona (obecnie w Muzeum Narodowym w Gdańsku).

Pod ławkami znajduje się wejście do podziemnego pomieszczenia, w którym złożonych jest kilkanaście trumien. W krypcie pochowani zostali fundatorzy i proboszczowie kościoła. Jedna z trumien pozostaje otwarta i spoczywają w niej zmumifikowane szczątki mężczyzny, prawdopodobnie pastora tego kościoła. Na tablicy trumiennej widoczne jest imię Teodor i dwie daty: 1771–1813.

Do 1945 roku przy kościele istniał cmentarz Bożego Ciała oraz przytułek (Heilig-Leichnam-Hospital). Wokół kościoła zachowały są piętrowe budynki dawnego szpitala z połowy XIX wieku, pełniące obecnie funkcje mieszkalne. W 1916 roku świątynia została uszkodzona przez uderzenie pioruna, co spowodowało przeprowadzenie prac remontowych. Oprócz nieznacznych zniszczeń w czasie II wojny światowej kościół uległ licznym grabieżom – wywieziono organy, zaginął mechanizm zegara z wieży wraz z dwoma dzwonami, ograbiono podziemne krypty. Na początku lat. 60. XX wieku przeprowadzono rewaloryzację zabytku, a w 1974 roku kościół wraz z plebanią został przekazany kościołowi polskokatolickiemu, w którego posiadaniu obiekt pozostaje do dnia dzisiejszego.

Hasło biblijne miesiąca - czerwiec 2025

Bóg dał mi znak, żebym żadnego człowieka nie nazywał skalanym lub nieczystym. (Dz 10, 28)

Nabożeństwa online

Zapowiedzi

  • Nabożeństwo ze spowiedzią i sakramentem komunii świętej w 6. Niedzielę po Wielkanocy (Exaudi) dnia 1 czerwca o godz. 10:00 w kościele Zbawiciela w Sopocie.
  • Nabożeństwo ze spowiedzią i sakramentem komunii świętej w 6. Niedzielę po Wielkanocy (Exaudi) dnia 1 czerwca o godz. 15:00 w kaplicy M. Lutra w Tczewie.
  • Spotkanie dla osób zainteresowanych ewangelicyzmem we wtorek 3 czerwca o godz. 18:00 w sali na plebanii w Sopocie
  • Próba chóru parafialnego Gloria Dei w środę 4 czerwca o godz. 17:30 w sali na plebanii w Sopocie.
  • Godzina biblijna online w czwartek 5 czerwca o godz. 18:00 za pośrednictwem platformy ZOOM. Aby wziąć udział w spotkaniu należy wyrazić chęć przesyłając maila do kancelarii parafialnej (sopot@luteranie.pl).
  • Koncert Jeunesses Musicales w ramach cyklu Cantus Mare w sobotę 7 czerwca o godz. 18:00 w kościele Zbawiciela w Sopocie.
  • Nabożeństwo Słowa Bożego w Święto Zesłania Ducha Świętego dnia 8 czerwca o godz. 10:00 w kościele Zbawiciela w Sopocie.
  • Nabożeństwa z kościoła Zbawiciela w Sopocie są transmitowane na żywo w Internecie na parafialnym kanale YouTube "Ewangelicy Trójmiasto" w każdą niedzielę o godz. 10.00.
  • Prosimy o subskrypcję naszego kanału YouTube, abyśmy mogli dotrzeć do większej liczby osób, co można uczynić klikając TUTAJ

  • O nas
    • Zasady wiary
    • Kościół
    • Parafia
    • Duchowni
    • POLSKIE TOWARZYSTWO EWANGELICKIE – ODDZIAŁ GDAŃSK
    • Rozmowy z parafianami
    • Wydawnictwo / Publishing house
  • Plan nabożeństw
  • Wydarzenia
    • Aktualne wydarzenia
    • Archiwum
  • Spotkania
    • PLAN SPOTKAŃ
    • GRUPY
    • Standardy Ochrony Małoletnich
  • Historia
    • HISTORIA PARAFII
    • KSIĘGI METRYKALNE
    • MARCIN LUTER I POCZĄTKI REFORMACJI (NIEMCY, EUROPA)
    • Reformacja w Gdańsku
    • Reformacja na Pomorzu
    • SYLWETKI SŁAWNYCH EWANGELIKÓW – GDAŃSK I POMORZE
    • Miejsca
    • Opracowania historyczne
  • Dziedzictwo
  • Kazania
  • Linki
  • Galeria
    • Zdjęcia
    • Audio
    • FILMY
  • Kontakt

©2017 - luteranie.pl & pencidesign.com & pikor.net

Parafia Ewangelicko – Augsburska
  • O nas
    • Zasady wiary
    • Kościół
    • Parafia
    • Duchowni
    • POLSKIE TOWARZYSTWO EWANGELICKIE – ODDZIAŁ GDAŃSK
    • Rozmowy z parafianami
    • Wydawnictwo / Publishing house
  • Plan nabożeństw
  • Wydarzenia
    • Aktualne wydarzenia
    • Archiwum
  • Spotkania
    • PLAN SPOTKAŃ
    • GRUPY
    • Standardy Ochrony Małoletnich
  • Historia
    • HISTORIA PARAFII
    • KSIĘGI METRYKALNE
    • MARCIN LUTER I POCZĄTKI REFORMACJI (NIEMCY, EUROPA)
    • Reformacja w Gdańsku
    • Reformacja na Pomorzu
    • SYLWETKI SŁAWNYCH EWANGELIKÓW – GDAŃSK I POMORZE
    • Miejsca
    • Opracowania historyczne
  • Dziedzictwo
  • Kazania
  • Linki
  • Galeria
    • Zdjęcia
    • Audio
    • FILMY
  • Kontakt
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.ZgodaNie wyrażam zgody